یاس وامید رامسری ها برای بهسازی باغ تاریخی 33 هكتاری
فراز برج: احیای باغ 33 هكتاری رامسر طی سال های اخیر به سبب بی سرانجامی وعده های داده شده به رویایی دست نیافتنی برای شهروندان رامسری تبدیل گشته است.
به گزارش فراز برج به نقل از ایرنا، این باغ برمبنای مدارک و شواهد از نظر ریخت شناسی و معماری از همان ابتدا دارای طرح و نقشه مشخص بوده و الگوی هندسی، فرم های شکسته و ترکیب آنها با دایره، آنرا در کنار نمونه های ایرانی آن مانند هشت بهشت اصفهان و مشابه خارجی مانند ورسای فرانسه قرار داده است.
باغ ۳۳ هکتاری محوطه ای پر از شگفتی است؛ یک قسمت آن یعنی ضلغ غربی که در قلب شهر قرار دارد، نمونه ای کوچک از جنگل هیرکانی است که خود میراثی ماندگار شمرده می شود. تنها کمی آن سوتر درست در میانه باغ که بایستید، مسیری را پیش روی خود می بینید، که شما را مستقیم به سمت پله هایی ورودی هتل قدیم هدایت می کند و در جهت مخالف نیز بلوار تاریخی معلم قرار دارد که به سمت ساحل خزر امتداد نمی یابد ؛ مسیری سنگ فرش شده در بین درختان پالم و دیوارهایی از شمشاد که مسافت رسیدن به ساحل خزر را تماشایی و لذت بخش می کند.
اما بخش دیگر باغ یعنی ضلع شرقی آن دارای پوشش گیاهی از درختان نارنج و پرتقال است حالا بخش زیادی از آن از بین رفته است و در واقع آن بخش از باغ را تشکیل می دهد که بیشترین آزار را دیده است.
در عین حال با تمام این خاصیت های منحصربفرد و توصیف ها، باغ ۳۳ هکتاری رامسر را می توان جز آن دسته از آثار تاریخی به حساب آورد که طی این سال ها بر خط ممتدی از انواع ناملایمات و از همه مهمتر مداخلات خارج از ضوابط بافت های تاریخی قرار گرفته است و در این میان خاموشی و بلاتکلیفی آن داغی شده است بر دل شهروندان ؛ از ساخت برج چشم انداز در ضلع شرقی باغ گرفته تا طرح سال ۷۲ شهردار و فرماندار وقت رامسر که به دنبال آن بودند که بزرگ ترین پارک خاورمیانه را در این محوطه تاریخی که چشم انداز هتل قدیم است و بلوار تاریخی معلم نیز در امتداد آن قرار دارد، راه اندازی کنند.
رفتار مخرب با این باغ یگانه مازندران حتی با وجود ثبت ملی آن از سال ۸۳ نه فقط متوقف نشده است، بلکه در نبود مدیریت و طرح کارشناسی، پوشش گیاهی آن هم که دارای گونه های تاریخی است لطمه جدی می بیند. البته استفاده از موزاییک های ناهمگون و نامتعارف با آنچه از گذشته بر جای مانده بود نیز چهره ای ناخوشایند به باغ بخشیده است.
موارد گفته شده همه آنچه که بر باغ گذشت نبود، چونکه در ادامه بارگذاری سازه های آهنی برای ساخت مجتمع فرهنگی هنری در عرصه باغ، آخرین ضربه را بر پیکر بی جان این بافت تاریخی زد، بطوریکه سبب شد باغ ۳۳ هکتاری که یکی از ۲ طرح پیشنهادی اداره کل میراث فرهنگی استان مازندران در سال ۸۸ برای ثبت جهانی به سازمان یونسکو بود، به سبب وجود این سازه در محوطه باغ، از دستور ثبت جهانی بیرون رود.
ثبت جهانی هر مکانی خاص برمبنای معیارهای یونسکو باید حریم درجه یک و ۲ داشته و موارد فنی هم در این حریم ها کاملا رعایت شود، در صورتیکه این مساله در مورد باغ ۳۳ هکتاری باتوجه به قرار گرفتن بنای نیمه تمام مجتمع فرهنگی در داخل باغ، از نظر کارشناسان یونسکو ایراد به شمار می رفت، بطوریکه سبب شد روند ثبت جهانی باغ مختل و تمامی امید ها برای احیای آن و همچنین ثبت جهانی به یاس بدل شود.
اگر چه بعد از آن سازمان میراث فرهنگی اجازه ادامه فعالیت برای ساخت مجتمع فرهنگی و هنری را نداد و گفته می شد که برای حفظ هویت باغ ۳۳ هکتاری این بنا باید تخریب شود، اما در مسافرت مرداد سال قبل رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به رامسر، قرار بر این شد که هیچ قسمتی از مجتمع فرهنگی هنری رامسر کاربری اداری نداشته باشد و فقط بعنوان یک مجموعه فرهنگی و موزه ای در دل باغ ۳۳ هکتاری رامسر بهره برداری شود تا صدمه ای به هویت فرهنگی و تاریخ باغ وارد نشود.
در ادامه این روند هم آخرین تحرک ها و اقدامات برای احیای باغ ۳۳ هکتاری، در ماه های اخیر و به دنبال بازدیدهای مستمر مسئولان استانی رخ داد. در همین ارتباط هفته گذشته مهدی رازجویان معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مازندران بعد از بازدید از باغ، درباب آخرین اقدامات پیرامون بهسازی باغ اظهار داشت: در جریان دستور وزیر میراث فرهنگی و همین طور رایزنی هایی که از طرف استاندار مازندران در جریان است، مقرر شد این باغ در اختیار شهرداری رامسر قرار گیرد تا این نهاد بتواند احیای آنرا مطابق ضوابط میراثی جهت استفاده معقول و مد نظر گردشگران فراهم آورد.
رازجویان با اشاره به این که ستاندن مشاور برای اجرای طرح احیای باغ ۳۳ هکتاری نیز انجام شده است، ابراز امیدواری کرد که تا سه هفته آینده باغ برای آغاز عملیات اجرائی در اختیار شهرداری رامسر قرار گیرد.
ناامیدی شهروندان از احیای باغ ۳۳ هکتاری
در این میان با وجود انتشار خبرها و بازدید ها در خصوص احیای باغ ۳۳ هکتاری، رد پای تحقق نیافته وعده های قبلی در ذهن شهروندان آنچنان پررنگ و زخم آن آچنان عمیق است که بنظر می رسد نور امید برای بهسازی باغ به این آسانی در نگاه شهروندان رامسری روشن نخواهد شد.
یک شهروند رامسری درباره احیای باغ ۳۳ هکتاری به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اگر باغ ۳۳ هکتاری را در گوگل سرچ کنید پر است از مصاحبه و خبر از شهرداران، اعضای شورای شهر، مدیران و همه کسانی که بودند و رفتند و وعده احیای باغ را دادند، اما دریغ از این که قدمی برای باغ بردارند.
امیر حدادی مقدم با بیان این که احیای باغ ۳۳ هکتاری همیشه بعنوان کلید واژه رای و جلب نطر افکار عمومی این شهر استفاده تبلیغاتی شده است، اضافه کرد: نمی توان گفت اقدامی در باغ صورت نگرفته است، چونکه با هر بار تغییر مدیریت در این شهر و آمد و رفت ها طی این سال ها انواع مداخلات و طرح های غیر کارشناسی شامل قطع درختان اکالیپتوس و یا ساخت مجتمع فرهنگی هنری در داخل باغ انجام شده است که همگی ضربه ای مهلک بر هویت این فضای تاریخی و میراثی بوده است.
این شهروند رامسری اظهار داشت: این روزها هم شاهد آن هستیم که انتهای این باغ تاریخی محل پارکینگ عمومی رستوران و تالاری شده است که در برج چشم انداز به راه افتاده است، برجی که خود یک عامل مهم در خدشه به موقعیت تاریخی این باغ است. بنا بر این مجموعه این اقدامات نشان میدهد هیچ هماهنگی بین نهادهای متولی نظیر میراث فرهنگی، شهردرای و غیره وجود ندارد که شاهد چنین اقدامات نامتعارف و متناقضی هستیم و بنا بر این هم نمی توانیم به مصاحبه و وعده های مسئولان برای احیای باغ امیداور باشیم.
یک شهروند دیگر نیز در همین ارتباط اظهار داشت: در مورد باغ احیای باغ ۳۳ هکتاری حتی می توان به نظریه توهم توطئه متوسل شد ؛ این که دست هایی پشت پرده وجود دارد که نمی گذارند این باغ آباد شود.
محمد رضا اعتمادی اضافه کرد: بی شک می گویم که این باغ آباد نمی گردد و حالا که شنیده می شود این باغ مقرر است برای عملیات اجرائی در اختیار شهرداری رامسر قرار گیرد، خبری که بنظر می رسد باید منتظر اقداماتی خلاف ضوابط میراثی در این باغ باشیم، برای اینکه در گذشته هم هر بار شهرداری متولی بهسازی این باغ شد، اتفاق خوشایندی رخ نداد.
باغ باید باغ باقی بماند
این نگاه شهروندان نسبت به شهرداری، قابل تسری به میراث فرهنگی نیز است، بااینکه این نهاد بعد از ثبت ملی این بافت تاریخی، توانست تا حدودی در مقابل مداخلات بیشتر در این محوطه تاریخی بایستد مانند ایستادگی طولانی مدت مقابل نهاد متولی ساخت مجتمع فرهنگی هنری در عرصه باغ و مشروط کردن اتمام مراحل ساخت ساختمان به صرف کاربری فرهنگی. بنا بر این هر زمان که زمزمه و تحرکی برای بهسازی باغ به گوش می رسد، پرسش و ابهام پیرامون چگونگی احیای این بافت تاریخی افکار عمومی این شهر را به خود مشغول می کند.
در همین ارتباط رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رامسر به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: تمامی آنچه که در مورد باغ ۳۳ هکتاری می بایست صورت گیرد، از اسم و رسم آن مشخص است، باغ باید باغ باقی بماند بنا بر این قرار نیست در آن چیزی ساخته شود، بلکه میبایست تمام اجزایی که هم اکنون در آن وجود دارد حفظ و بهسازی شود.
نادر سحرخیز در تشریح بخش های مختلف باغ و چگونگی حفظ و احیای آن توضیح داد: هم اکنون ضلع شرقی باغ که تا انتهای برج چشم انداز امتداد یافته به سبب نبود زهکشی و گوگردی بودن اب های سطحی این منطقه بیشترین آزار را دیده است که ما در حقیقت برای این بخش نقشه راه می خواهیم.
وی با اشاره به با تصاویر هوایی و به استناد مطالعات گذشته، اظهار داشت: این منطقه در گذشته دارای پوشش گیاهی انبوه مرکبات بود، بنا بر این احیای ضلع شرقی از اهمیت بالایی برخوردار است، برای اینکه هم اکنون بیش از ۵۰ درصد پوشش گیاهی شامل درختان نارنج و پرتقال ۷۰ تا ۸۰ ساله در این قسمت باقی مانده است، بدین سبب بخش های لطمه دیده باغ می بایست به شکل سابق باز گردد.
سحرخیز اضافه کرد: از طرف دیگر بخش اصلی باغ که همان بخش مرکزی است و در امتداد هتل قرار دارد، نیز در قلب شهر خودنمایی می کند، این بخش از باغ مشکل چندانی ندارد، تنها در دوره ای نصب موزاییک هایی رنگارنگ و متفاوت از انچه در گذشته بود مداخلاتی را در این باغ به وجود آورد که می بایست اصلاح گردد.
وی با اشاره به اینکه احیای باغ با همکاری و راهنمایی های یکی از مشاوران قدیمی سازمان میراث فرهنگی انجام می شود، اظهار داشت: مشاوری که هم اکنون با ما همکاری می کند، راهنمایی های را در ارتباط با حفظ و نگهداری باغ انجام می دهد که نمونه آن همین جمع آوری و اصلاح موزاییک هایی رنگارنگ داخل باغ است.
این مسئول اضافه کرد: در گذشته بجای موزاییک های امروزی از سنگ های بیس استفاده شده بود ؛ سنگ هایی شکسته که خاصیت آن به شکلی بود که چنانچه کسی به زمین خورد، لطمه نبیند، ضمن این که زیر پا صدای زیبایی هم داشت که نمونه آن در کاخ هم وجود دارد.
وی اظهار داشت: بخش دیگر، نمونه ای از باغ جنگل هیرکانی است که درست در محوطه پشت بانک ملی که خود سازه ای پست مدرن است قرار دارد و می بایست به همان شکل باقی بماند.
یک مزرعه گردشگری
امروزه مزرعه های گردشگری را محل فرار نوستالژیک به روزهای خوب گذشته می دانند، یکی از اشکال جدید گردشگری که بعنوان الگویی پر درآمد با هدف اقتصادی کردن تولیدات بومی مورد توجه قرار گرفت. باغ ۳۳ هکتاری نیز با توصیف هایی که از آن وجود دارد در حالی تمام خاصیت های یک مزرعه گردشگری تمام و کمال را دارد که طی سال های گذشته آزاد بودن ورود و خروج به داخل آن و نا اشنایی گردشگران با موقعیت تاریخی و میراثی باغ به هویت و بافت این محوطه تاریخی لطمه زده است.
رییس میراث فرهنگی رامسر معتقد می باشد که باغ ۳۳ هکتاری تمامی خاصیت های یک مزرعه گردشگری را دارد.
سحرخیز اظهار داشت: با توجه به این که رویکرد جدید سازمان میراث فرهنگی برای شکل گیری مزرعه های گردشگری ست، معتقدم این باغ نیز علاوه بر این که مثل یک موزه عمل می کند، یک مزرعه گردشگری آماده برای درآمدزایی نیز بشمار می رود.
وی اضافه کرد: هم اکنون شهرداری در قسمتی از باغ در حال تولید گل و گیاه است. بخشی هم به خاطر زیبایی های خاصش مانند شمشاد کاری ها و همین طور حوضی زیبایی که وسط باغ وجود دارد برای عکاسی و نقاشی مناسب می باشد. از طرف دیگر یک جنگل هیرکانی پشت ساختمان بانک ملی و در دل شهر قرار دارد که بی شک بهترین منبع درآمدی و بهترین فرصت برای گردشگری علمی و همین طور اردو های علمی دانشجویان و دانش آموزان است تا با یک گونه های جنگل هیرکانی آشنا گردند.
سحر خیز در پاسخ به این پرسش که چرا این محوطه تاریخی نظیر کاخ موزه و همه محوطه های تاریخی دیگر از گردشگران هزینه ورود به باغ دریافت نمی کند، اظهار داشت: برای حفظ و ساماندهی باغ می بایست به این سمت برویم که برای آن ورودی تعریف نماییم و همین طور راهنمایی مثل راهنما های داخل موزه در نظر بگیریم تا این باغ را به مردم و گردشگران توضیح بدهند. چنانچه قرار باشد مردم را به خودشان بسپاریم، ورودی باز باشد که هر کسی سفره ای را در گوشه ای از باغ پهن کند و یا به یک تفرجگاه بی هدف تبدیل گردد بی فایده است و در عین حال باغ لطمه می بیند.
وی اضافه کرد: ما باغ های طبیعی زیبایی داریم که در این شرایط لطمه دیدند، مانند پارک جنگلی سی سنگان و یا جنگل آب معدن که گردشگری ست، اما امکانات گردشگری برایش تعریف نشده بطوریکه توریست سرگردان می مانند. بنا بر این باغ ۳۳ هکتاری هم یک منبع درآمدی است که می بایست به درستی از ظرفیت آن بهرمند شد.
سحرخیز درباب ایجاد امکانات گردشگری نظیر نمازخانه و سرویس بهداشتی هم اظهار داشت: ما با ایجاد سازه در باغ بشدت مخالفیم برای چنین تاسیساتی هم می بایست برمبنای ضوابط و در فضاهایی که صدمه ای به باغ نمی زند این امکانات در نظر گرفته شود.
هوشیاری و حساسیت مردمی نسبت به حفظ اثار تاریخی
به گفته رئیس میراث فرهنگی رامسر، پس از سال ۸۳ که بافت های تاریخی رامسر نظیر باغ۳۳ هکتاری به ثبت ملی رسید، سبب شد مردم نسبت به حفظ آثار تاریخی شهر هوشیار تر و حساس تر شوند ضمن اینکه ثبت ملی شده موجب شد تا ساخت و سازها در رمک و ۴۰۰ دستگاه به سمت بلند مرتبه سازی نرود تا بتوان از هتل منظره دریا را به خوبی دید، اما این در عین حال از بالای هتل که به شهر نگاه می کنید یک چشم انداز ناخوشایند به سمت منطقه لیدو را می بینید که بشدت بافت شهر را آزار می دهد.
سحرخیز اضافه کرد: متولیان گذشته قصد داشتند در این فضای تاریخی شهربازی درست کنند. حتی قسمتی از باغ خاک برداری شد. همین قسمتی که هم اکنون از طرف شهرداری کانال هدایت آب های تصفیه خانه هتل اجرا شده است، در گذشته خاک برداری شده بود و قصد داشتند در همین فضا استخر راه اندازی کنند که سال قبل کانال زده شده و خاک برداری پر شد، هم اکنون هم دارای پوشش گیاهیی شده است.
این مقام مسئول با بیان انکه روند احیا و بهسازی باغ ۳۳ هکتاری نیازمند اعتبار است، اظهار داشت: سال قبل برای کانال کشی داخل باغ مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان هزینه شد. هم اکنون نیز با همین میزان اعتبار می توان فضا های لطمه دیده را تکمیل کرد. ما برای انجام آن پیگیری های خودمان را دراین زمینه انجام دادیم بطوریکه هم اکنون با مشاور قرار داد بستیم که در حال طراحی طرح است، طرحی که جزئیات آن مشخص باشد تا شهرداری بتواند آنرا اجرا نماید.
وی اضافه کرد: همچنان منتظر اعتبار و بودجه بیشتری هستیم. حداقل ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز داریم تا پروسه بهسازی باغ صورت گیرد. به این منظور نامه ای برای مدیرکل میراث فرهنگی ارسال کردیم و به فرماندار هم اطلاع دادیم.
حریم باغ یا پارکینگ
در این میان نکته پرسش برانگیز دیگری که واکنش شهروندان رامسری را برانگیخته است، در اختیار قرار دادن زمین انتهای محوطه باغ ۳۳ هکتاری پای برج بعنوان پارکینگ رستورانی است که بتازگی در طبقه آخر برج چشم انداز راه اندازی شده، اقدامی دیگر که به باور شهروندان مصداق بارز مداخله ای دیگر به یک بافت تاریخی است.
رییس میراث فرهنگی رامسر در این زمینه هم به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: برمبنای طرحی که ما داریم محوطه باغ ۳۳ هکتاری از بانک ملی که خود یک بنای تاریخی است تا جایی که بنایی ساخته نشد است، جزیی از بافت تاریخی باغ ۳۳ هکتاری شمرده می شود.
وی اضافه کرد: این بخش از باغ ۳۳ هکتاری که بتازگی بعنوان پارکینگ از آن استفاده می شود، درست در همان ضلع شرقی از باغ است که لطمه دیده و گفتیم پوشش گیاهی آن از بین رفته است، فضایی که در آن مصالح و مقدار زیادی خاک دپو شده بود. بنا بر این به صاحب رستوران اجازه داده شد محوطه را زیرسازی و بطور موقت از آن استفاده نماید، اما امکان بتن ریزی ندارد و تذکری هم در همین ارتباط به آنان داده شده است.
سحر خیز با بیان این که در گذشته بنیاد پروانه ساخت بنایی را در همین محوطه پای برج ستاندن کرده بود، اضافه کرد: ساخت برج اتفاق بدی بود و ما باید قبول نماییم زمانی ساخته شد که این باغ به ثبت ملی نرسیده بود و هم اکنون هم امکان ساخت هیچ بنایی در این محوطه وجود ندارد، ضمن این که این محوطه جزیی از طرح احیای باغ است.
وی یاد اور شد: تصمیم شورای برنامه ریزی نیز در خصوص ساخت ساختمان مجتمع فرهنگی هنری هم تنها منوط به کاربری فرهنگی این ساختمان است، علاوه بر این زمانی که طرح ما مصوب شود، تا پای برج هم میبایست پوشش گیاهی مرکبات شود.
دستور وزیر برای شتاب در احیاء
فرماندار رامسر نیز در گفت و گو با ایرنا با اشاره به نشست شورای برنامه ریزی که با حضور وزیر میراث فرهنگیرد رامسر برگزار شد، اظهار داشت: در آن جلسه ساماندهی باغ ۳۳ هکتاری به شکلی که مردم بتوانند از آن استفاده کنند مورد تایید قرار گرفت و مقرر شد با مشارکت شهرداری این کار صورت گیرد.
محمد آزاد اضافه کرد: در همان جلسه مقرر شد همزمان با گرفتن مشاور عملیات اجرائی باغ آغاز شود، بنابر این در دی ماه ۹۸ مشاور و نماینده میراث فرهنگی آمدند که مصادف شد با زمان سرپرستی شهرداری رامسر، در طول این مدت مشاور حدودا قسمتی از اقداماتی که می بایست در باغ صورت گیرد، اعلام نمود که حدودا شامل طرح اولیه بود.
وی افزود: اقدامات برای احیای باغ همین طور مصادف شد با شیوع بیماری کرونا، بطوریکه شرایط جسمی مشاور به شکلی بود که امکان حضور در شهرستان نداشت ضمن اینکه در دوره ای ما با جا به جایی شهردار مواجه شدیم و همین مورد سبب شد کار با کندی پیش رود.
فرماندار رامسر اظهار داشت: در ادامه نیز پیگیری ها برای شروع به کار روند اجرائی باغ هم زمان با مشخص شدن شهردار در دستور کار قرار گرفت، ضمن این که در جلسه شورای اداری که در غرب مازندران انجام شد نسبت به اینکه اقدام موثری برای احیای باغ انجام نشد، گلایه کردم.
وی با تاکید بر این که مسئولان استانی و شهرستان به صورت جدی احیای باغ را پیگیری کردند، اضافه کرد: به دستور وزیر که به دنبال پیگیری ها صورت گرفت، معاون میراث فرهنگی مازندران و همین طور یک کارشناس از تهران دو بار متوالی برای بازدید از باغ به رامسر آمدند که در آخرین جمع بندی تاکید بر این شد که خاصیت های این باغ بطور کامل حفظ شود.
آزاد با بیان این که در شهرستان رامسر هیچ پارکی جهت استفاده میهمانان و مسافران وجود ندارد، اظهار داشت: به همین خاطر مقرر شد با رعایت ضوابط میراثی فضایی برای پیست پیاده روی و دوچرخه سواری در باغ اندیشیده شود.
وی با اظهار این که نگهداری باغ سالانه هزینه بسیار سنگینی دارد، اضافه کرد: بر این اساس امکان اینکه شهرداری بخواهد از منابع دیگر برای این باغ هزینه کند وجود ندارد و بنا بر این مقرر شد رویکرد مدیریت باغ به شکلی باشد که شهرداری بتواند هزینه های خودش را تا اندازه ای از این باغ تامین کند.
تلاش خبرنگار ایرنا برای مصاحبه شهردار رامسر و درج اظهار نظر وی درباب باغ ۳۳ هکتار تا زمان انتشار این گزارش بی نتیجه بود.
با این حال و با توجه به این که خبرهایی از بازدید ها برای احیای باغ ۳۳ هکتاری به گوش می رسد، برخی کارشناسان معتقدند عدم هماهنگی نهادهای متولی برای حفظ بافت های تاریخی این منطقه از موانعی است که پیش روی حفظ و احیای این باغ وجود دارد. از طرف دیگر همین نبود هماهنگی و اقدامات متناقض با هویت بافت تاریخی سبب شده است که شهروندان این شهر با طعم تلخی که از کلامشان بر می آید سرنوشت باغ را دارای گرهی کور و طلسم شده توصیف کنند و نسبت به بازسازی آن ناامید باشند.
منبع: فراز برج
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب