در پنل دیالوگ معماری و توسعه گری مطرح شد،
لزوم همکاری معماران و توسعه گران برای خلق معماری ماندگار
به گزارش فراز برج، در پنل تخصصی ˮدیالوگ معماری و توسعه گریˮ، اهمیت بالای هم افزایی میان هنر معماری و مدیریت فرآیندهای توسعه گری در شکل دهی پروژه های ماندگار و فاخر، همینطور چالش ها و فرصت های موجود در این راه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
به گزارش فراز برج به نقل از خبرگزاری ایرنا، پنل تخصصی «دیالوگ معماری و توسعه گری» با حضور چهره های برجسته این حوزه در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران برگزار شد.
در این پنل، رضا دژآگاه، توسعه گر در صنعت ساختمان و محمدسعید ایزدی، معمار، استاد دانشگاه و معاون سابق وزیر راه و شهرسازی، به بررسی و تحلیل دیالوگ و تعامل میان معماران و توسعه گران پرداختند.
این گفتگو به بررسی اهمیت بالای هم افزایی میان هنر معماری و مدیریت فرآیندهای توسعه گری در شکل دهی پروژه های ماندگار و فاخر پرداخت و چالش ها و فرصت های موجود در این راه را بررسی کرد.
در این پنل، تاکید ویژه ای بر ضرورت همکاری مستمر و هم افق سازی میان معمار و توسعه گر برای تحقق پروژه هایی باکیفیت بالا و تاثیر گذار در جامعه و صنعت ساختمان انجام شد.
حلقه اتصال اول، آرزومندی است
رضا دژآگاه، توسعه گر ساختمان با تعریفی از مفهوم توسعه گری پنل را شروع کرد و اظهار داشت: توسعه گر در صنعت ساختمان، مسئول مدیریت یکپارچه همه فرایندهای در رابطه با طراحی، تأمین تجهیزات، ساخت، تأمین مالی، مشاوره املاک، فروش، تعمیر و نگهداری و حتی خدمات هتلینگ است. درواقع، توسعه گر وظیفه دارد همه این زنجیره را به شکل یکپارچه مدیریت کند و همینطور مسئول انتخاب مشاوران پروژه هم هست.
وی بیان داشت: او باید پروژه ای را با مفهومی مشخص انتخاب نماید، مطالعات اقتصادی آنرا انجام دهد، مجوزهای لازم را بر مبنای آن مفهوم دریافت کند و در نهایت، با انتخاب پیمانکار و تأمین منابع مالی، اجرای پروژه را پیش ببرد؛ از این منظر، توسعه گری یک رشته مستقل محسوب نمی شود؛ بلکه یک فرآیند و مدیریت یک فرآیند است.
وی اضافه کرد: دراین میان، برخی توسعه گر را با سرمایه گذار اشتباه می گیرند، در حالیکه این دو نقش، کارکردهای متفاوتی دارند. توسعه گری تنها به تأمین مالی پروژه محدود نمی شود و سرمایه گذار لزوماً توسعه گر نیست. به بیانی دیگر، توسعه گر نه تنها تأمین مالی می کند بلکه در اجرای پروژه هم نظارت دارد.
دژآگاه اظهار داشت: توسعه گر در ریسک پروژه شریک است و این مورد جایگاه او را حیاتی می کند. زمانیکه توسعه گر درگیر ریسک پروژه باشد، از جانب سایر سرمایه گذاران جدی گرفته می شود. وی افزود: سرمایه گذاران دیگر پذیرش شراکت یا پیش خرید پروژه را به مسئولیت پذیری و پاسخ گویی توسعه گر در مقابل ریسک ها مشروط می کنند. در این فرآیند، ملاحظات فرهنگی و جنبه های معماری هم نقش مهمی دارند. توسعه گر نه تنها به مسائل مالی توجه دارد، بلکه مشاوران املاک و مسکن هم می توانند از تجربیات او بهره مند شوند چونکه با درنظر گرفتن عوامل مختلف همچون کیفیت اجرا و خدمات بعد از فروش، تلاش دارد بهترین پروژه را تحویل دهد.
وی تصریح کرد: امروزه موضوع هایی همچون سیستم های مدیریتی نوین، طراحی استاتیک و بازیافت الکترونیکی مصالح اهمیت زیادی پیدا کرده اند. در کشور ما به علل مختلف، این مسایل به حاشیه رانده شده و در بعضی موارد به فراموشی سپرده شده اند.
دژاگاه تصریح کرد: تا سال ۲۰۳۰، خیلی از کشورهای جهان همچون امارات، عربستان سعودی و قطر، مقرراتی را اجرایی خواهند کرد که فقط مصالح با سابقه مدیریت کیفیت و پایداری قابل قبول اجازه ورود خواهند داشت. این روند نشان دهنده اهمیت فزاینده مدیریت پایدار و مسئولیت پذیر در توسعه پروژه هاست.
وی بیان داشت: نقش معمار و توسعه گر در چارچوب یک «زنجیره ارزش» در صنعت ساختمان به هم پیوسته است. در این زنجیره، حداقل ۱۵ شاخه فنی، مهندسی، اجرایی و نظارتی فعالند و بیشتر از ۸۰ درصد منافع اقتصادی صنعت بر اساس این زنجیره استوار است.
وی خاطرنشان کرد: خیلی از افراد با انگیزه کسب و کار وارد این حوزه ها شده اند، اما آن چه معمار و توسعه گر را به هم نزدیک می کند، خصوصیت خاصی به نام «آرزومندی» است؛ یعنی داشتن رؤیا و نگاه آرمان گرایانه به حرفه.
وی توضیح داد: معمار با فلسفه ای تلفیقی از هنر و مهندسی درحال خلق است. هنر، خلاقیت و زاییده شدن ایده ها در قوه خیال است. برای متمایز بودن، معمار باید دارای «زیست جهانی» در ذهن خود باشد و جهانی تازه را خلق کند. این گونه است که معمار و توسعه گر، هر دو در راه خلق و رؤیاسازی، به هم می رسند.
وی اظهارداشت: در مورد توسعه گری، انگیزه اقتصادی تنها عامل شکل دهی یک شرکت یا هلدینگ دولتی نیست. توسعه گری، زنجیره ای از مسئولیت ها و نگاهی بلند مدت است که نمی توان آنرا فقط برپایه انگیزه اقتصادی خلق کرد.
دژاگاه اظهار داشت: وجه مشترک معمار و توسعه گر، رؤیا، آرزو و زیست جهانی است که با آن زندگی می کنند و تلاش می کنند تا رؤیاهای ذهنی شان را به محصولی واقعی تبدیل کنند که دیگران بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. این تلاش، دغدغه انسان برای جاودانگی است.
این توسعه گر صنعت ساختمان افزود: این بُعد از رؤیامندی، چالش هایی را بوجود می آورد. معمار می خواهد رؤیاهایش را به پروژه ای واقعی تبدیل کند و آنرا بعنوان یادگار در دنیا بگذارد. در خیلی از توسعه گران جهان، حتی در بعضی از توسعه گران کشور ما، این رؤیا وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه معماری را هنر بعلاوه مهندسی می بینم، افزود: خلق فضا را باید یک «فرآیند» دید.
در این پنل، محمدسعید ایزدی، معمار، استاد دانشگاه و معاون سابق وزیر راه و شهرسازی عنوان کرد: برای ایجاد پیوند میان معمار و توسعه گر، باید به سه مبحث در فرایند معماری و خلق فضا توجه کرد. اولین نکته اینست که میتوان معماری را به مثابه یک «محصول» درنظر گرفت، اما میتوان به صورت همزمان نگاهی «فرآیندمحور» هم داشت که در آن معماری بعنوان یک فرایند شکل می گیرد.
وی اظهار داشت: اگر صرفا به محصول بیندیشیم، خیلی از عوامل مؤثر در خلق فضا نادیده گرفته می شوند و معماری به کالبدی بی روح تبدیل می شود. بنابراین، نخستین مبحث اینست که به «فرآیندمحور بودن خلق فضا» دقت کنیم.
ایزدی افزود: این نگاه امروزه در آموزش معماری و تجربیات جهانی پذیرفته شده است که معماری از دل یک فرایند شکل می گیرد.
وی در ادامه اظهار داشت: در گام دوم، باید پرسید: «چه نیروها و عواملی باید بر طراح تاثیر بگذارند تا آن چه خلق می کند، به پدیده ای کارآمد و متناسب با نیاز استفاده کننده تبدیل شود؟» بر مبنای نظریه گیدنز، سه خصوصیت اصلی ساختارهای تاثیر گذار بر تولید فضا عبارتند از: قوانین و مقررات، منابع و تفکر و آرزو که این سه عامل می توانند بعنوان نیروهای کلیدی در تولید فرهنگ و شکل دهی فضا عمل کنند.
این استاد دانشگاه بیان داشت: حال این فرایند توسط چه کسانی صورت می گیرد؟ در اینجا، مجموعه ای از «کنشگران» وارد می شوند که بر این موضوع تاثیر می گذارند. در کشور ما، کنشگران زیادی در فرایند تولید فضا نقش دارند، از نهادهای دولتی و شهرداری ها گرفته تا بخش خصوصی اما نکته جالب اینست که در بین این کنشگران، اصلی ترین گروه اغلب غایب هستند: مردم، یعنی استفاده کنندگان نهائی فضا.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: اصولاً دوم، با فرض این که تولید فضا یک «فرآیند» است، درمی یابیم که ساختارها و عاملیت ها بر آن اثر می گذارند. اما به علت نقش محوری عاملیت ها، اصل سوم را به «کنشگران» اختصاص می دهیم. در نگاه فرآیندمحور، معمار نمی تواند طراحی را به شکل مستقل انجام دهد، بلکه باید در تعامل با مجموعه ای از عوامل و کنشگران عمل کند. دراین میان، توسعه گر نقش تسهیل گر را بر عهده دارد؛ یعنی با استفاده از راهبری معمار و طراح، توجه به همه نیروها و بازیگران دخیل در فرایند تولید فضا را ممکن می سازد.
وی اضافه کرد: باآنکه سایر کنشگران همچون تأمین کنندگان مالی، مدیران پروژه و نهادهای اجرایی نقش مهمی در این فرایند دارند، اما معمار و طراح می توانند با ایفای نقش راهبر، حلقه اتصال این اکوسیستم پیچیده باشند. این نقش رهبری، نه تنها مکمل ایده توسعه گراست، بلکه عامل اصلی در یکپارچه سازی فرایند هم به حساب می آید.
وی تصریح کرد: توسعه گر بعنوان هماهنگ کننده عمل می کند و معمار، قلب تپنده این هماهنگی است.
ایزدی با تکیه بر این که خلق فضا را باید یک «فرآیند» دید، افزود: معمار با ایفای نقش راهبر، این فرایند را در راه توسعه گری به هم پیوند می زند و در همکاری با توسعه گر، آنرا به نتیجه می رساند.
هم افزایی معمار و توسعه گر در تحقق معماری فاخر
در این بخش از پنل این سوال مطرح شد: در راه چندمرحله ای معماری، تعریف پروژه تا اجرا و بهره برداری، نقش توسعه گر در هدایت این فرایند پیچیده چیست؟
در پاسخ، دژآگاه اظهار داشت: اگر معماری فقط یک هنر بود، معمار می توانست همچون یک نقاش اثر خویش را خلق کند. اما معماری فاخر، حاصل یک مسیر چندلایه و پیچیده است که بدون همکاری و هم افق سازی مستمر میان معمار و توسعه گر، امکانپذیر نیست.
وی تصریح کرد: تجربه همکاری با معماران برجسته داخلی و خارجی نشان داده است که گفت وگوهای عمیق و مستمر، شرط موردنیاز برای شکل دهی آثاری ماندگار و تاثیر گذار بر گفتمان جامعه است؛ آثاری که تنها در نتیجه پیوند خلاقیت، تعهد و نگاه مشترک میان بازیگران اصلی این فرایند به وجود می آیند.
وی اضافه کرد: با این اوصاف، جنبه اقتصادی پروژه ها نتیجه تعامل و مطالعه مشارکتی با گذشت زمان است. تحقق یک پروژه معماری زمانی امکان دارد که با اقتصاد، قوانین، ضوابط سازه و تأسیسات هماهنگ باشد. معماری موفق تلفیقی از خلاقیت و تطبیق با حقیقت های فنی و اجتماعی است تا پروژه به صورت مؤثر به اجرا درآید.
توازن میان فرم، عملکرد و معنا ضروری است
تا این بخش از گفت گوی تخصصی دژآگاه و ایزدی، مشخص شد که در پروژه های مشارکتی بزرگ، رابطه برد–برد زمانی شکل می گیرد که اهداف مشترک شفاف باشند، مسئولیت ها عادلانه توزیع شوند و نهاد توسعه گر با رویکرد یادگیرنده وارد تعامل با معمار شود تا از تجربه های زیسته او بهره مند شود.
ایزدی در ادامه اظهار داشت: معماران، بخصوص آن هایی که توان یادگیری بالایی دارند، از شهرسازان آموخته اند که اندیشه بدون توجه به نیازهای مردم و ذی نفعان بی مفهوم است. معماران باید هم زمان به سه شاخص «فرم»، «عملکرد» و «معنا» توجه و توازن میان آنها را ایجاد کنند.
وی بیان داشت: برای تحقق موفق یک پروژه معماری، معمار باید علاوه بر توجه به فرم، عملکرد و معنا، به فناوری، ابعاد اقتصادی و مقررات قانونی هم توجه کند. نقش معمار بعنوان میانجی است که از یک سو مبانی اجرایی را رعایت کرده و از طرفی خلاقیت و پیوند با سنت معماری را حفظ می نماید.
ایزدی تصریح کرد: پاسخ به این چالش در گفتگوی مستمر با توسعه گر نهفته است. این دیالوگ، فرایند «چندرنگ سازی» طراحی را شکل می دهد که توازن میان فرم، عملکرد و معنا از یک سو و اقتصاد، فناوری و قوانین از طرفی را به هم می آمیزد و معماری باشکوهی خلق می کند.
دلایل عمر کوتاه توسعه گری ساختمان در ایران
با وجود تاریخ کهن معماری ایران و تأثیرات آن بر فرهنگ جهانی، عمر کوتاه توسعه گری در ایران همچنان پرسشی مهم می باشد. ایران با وجود توانمندی های بالای معماری، به علت محدودیت های اقتصادی، قانونی و پیچیدگی های اجرایی و فقدان سیستم هماهنگ برای مدیریت پروژه های بزرگ، نتوانسته است توسعه گران بزرگی در زمینه پروژه های ماندگار معرفی نماید.
دژآگاه اعتقاد دارد که تاریخ پرتنش ایران، همچون حملات و غارت های متعدد، فرصت ترمیم کامل زخم های تاریخی را از کشور گرفته است. افزون بر این، ورود ایدئولوژی های چپ و فردگرایی، مانع از شکل دهی ارزش های جمعی و کار تیمی در ایران شده است.
وی اضافه کرد: در مقابل، کشورهایی مانند ژاپن با تاکید بر همبستگی اجتماعی توانسته اند به توسعه دست یابند. این مشکلات فرهنگی و روان شناختی در جامعه ایرانی مانع از ایجاد و مدیریت ساختارهای بزرگ و پیچیده است و احتیاج به روان درمانی اجتماعی برای حل عقده ها و زخم های تاریخی بعنوان چاره ای برای تغییر وضعیت فعلی مطرح می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب